Het systeem laat Mexicaanse journalisten in de steek. Zo verdedigen ze zich.

Terwijl Mexicaanse studenten hun interesse verliezen en verslaggevers blijven sterven, verdwijnen en zich verstoppen, wat doen degenen die blijven?

Een bericht dat in het Spaans luidt: 'No More Deaths' is in rode verf geschreven op kranten die voor foto's zijn geplaatst van de Mexicaanse journalist Miroslava Breach, die in maart 2017 werd neergeschoten in de noordelijke staat Chihuahua, op het hoofdkwartier van de Mexicaanse procureur-generaal Kantoor in Mexico-Stad. Breach was de derde journalist die in maart 2017 werd vermoord in een van de gevaarlijkste landen voor mediawerkers. (AP Foto/Eduardo Verdugo)

Wil je dit artikel in het Engels lezen ?

Een vanille doordrenkt briesje doet fragiele handpalmen wiegen en wiegen door de straten van Papantla , een gemeente in het noorden van Veracruz , Mexico. Afgezien van de occasionele voorbijganger die met muurschilderingen bedekte gebouwen fotografeert of het gedreun van een motorrijder die uitlaatgassen uitstoot, is deze slaperige stad in het oosten van het land relatief vredig.

Maar op 30 maart kleurden die vredige straten rood van het bloed toen... de verslaggever Maria Elena Ferral Hernandez ze werd op klaarlichte dag doodgeschoten. Haar dood in een ziekenhuis een paar uur later maakte haar de eerste journalist die dit jaar werd vermoord in Mexico, een van de dodelijkste plekken ter wereld om journalist te zijn.

Geweld, instabiliteit en straffeloosheid blijven de nieuwsindustrie van het land teisteren. Sinds 1992 zijn in Mexico minstens 120 journalisten en waarschijnlijk nog veel meer vermoord.

Diverse bronnen, waaronder het Comité voor de bescherming van journalisten (CPJ) en Artikel 19 , schat dat het straffeloosheidspercentage van vermoorde mediawerkers in Mexico meer dan 90% bedraagt. Veel van deze groepen beschouwen rapportage in Mexico als gevaarlijker dan in enig ander land dat momenteel niet betrokken is bij een oorlog. RSF's persvrijheidsindex staat Mexico op de 144e plaats van de 180 landen.

Terwijl Mexicaanse journalisten hun leven op straat blijven riskeren, manifesteert zich een nieuw probleem in klaslokalen en vergaderzalen: de afnemende belangstelling voor het journalistieke beroep van aanstaande studenten, getemperd of in toom gehouden door lage lonen en hoge veiligheidsrisico's.

Veel van de klaslokalen die ooit hielpen om de hiaten op te vullen die werden achtergelaten door mensen als Ferral Hernández — een 30-jarige ervaren verslaggever die een lokaal nieuwsportaal oprichtte in Veracruz – en andere vermoorde verslaggevers liggen nu ook leeg. Terwijl de notitieboekjes en Rolodexen van de doden stof verzamelen, doen dat ook de lessenaars, studieboeken en camera's van de school.

Dit roept de vraag op; Terwijl Mexicaanse studenten hun interesse in journalistiek verliezen en journalisten blijven sterven, verdwijnen of onderduiken, hoe kunnen degenen die overblijven dan werken om de industrie in leven te houden?

Een team van journalisten en creatieve mediaspecialisten bij ITESM komt samen voor een groepsfoto. (Met dank aan: Maria Del Carmen Fernández Chapou)

Eind 2012 waren twee Mexicaanse universiteiten — ​de Populaire Autonome Universiteit van de staat Puebla (UPAEP) en de Universiteit van Morelia — ​ kondigde het einde van hun journalistieke programma's aan . Een derde, de Universiteit van Veracruz , meldde bezorgdheid over de scherpe daling van de inschrijving.

Het UPAEP-programma had op het moment van sluiting ongeveer 10 studenten ingeschreven. Ter vergelijking: het is typisch voor een enkele cursus journalistiek aan een Amerikaanse universiteit om ten minste 10 studenten per semester in te schrijven.

Tot nu toe vertoont de trend weinig tekenen van omkering. Acht jaar later werden de resterende journalistieke programma's in Mexico — zoals de Tecnológico de Monterrey in Mexico-Stad (ITESM) — Ze zien tweecijferige kentekennummers als een zeer welkome zegen.

'Hoewel ITESM de enige particuliere universiteit in Mexico is die journalistiekstudies aanbiedt, is het tegen de stroom ingegaan', zegt María del Carmen Fernández Chapou, een professor aan de afdeling Creatieve Industrie van ITESM. “Een paar jaar geleden sloten ze de opleiding wegens gebrek aan studenten. Maar pas dit jaar, dankzij de inzet en aandrang van degenen die geloven in het belang van professionele journalistiek, gaat de studio weer open, met 10 studenten op de campus.'

Maar na hun afstuderen gaan deze 10 studenten een turbulente en onzekere weg tegemoet, waarbij het halen van een deadline zelden bovenaan hun lijst van zorgen zal staan. Chapou wees op lange werktijden, een gebrek aan basisvoorzieningen, seksuele intimidatie op de redactie en - afhankelijk van de benadering van de verslaggever en waar ze zijn - intense censuur en agressie .

'Het bestuderen van journalistiek in Mexico is een grote uitdaging, aangezien het het land is met het hoogste aantal aanvallen op de media en journalisten', zei hij. “Geweld tegen de media in Mexico ontmoedigt de intentie om journalistiek te studeren; het wordt gezien als een riskant beroep… Maar een loopbaan in de journalistiek is tegenwoordig meer dan ooit noodzakelijk, omdat journalistiek een van de manieren is om vooruitgang te boeken op het gebied van vrijheid van meningsuiting.”

Een team van journalisten die studeren aan ITESM in Mexico, legt beelden vast. (Met dank aan: Maria Del Carmen Fernández Chapou)

Daten in de VS , De Verenigde Staten hebben ongeveer 14.000 graden in journalistiek toegekend in 2017 en ongeveer 120.788 titels in communicatie. Daarentegen zegt Chapou dat ITESM slechts 10-15 studenten journalistiek per jaar inschrijft, samen met 40-50 die zich inschrijven voor communicatiestudies.

Terwijl sommige journalistieke afdelingen helemaal stoppen, worden andere opgenomen in opleidingen voor communicatie of sociale wetenschappen - wat de ontwikkeling van studenten misschien belemmert als essentiële cursussen worden geschrapt.

Het journalistieke curriculum in de Verenigde Staten zou kunnen omvatten: media-ethiek , het schrijven van artikelen of fotojournalistiek. Bij ITESM wijst Chapou op een aanzienlijke toewijding aan 'veilige journalistiek', gericht op het geven van jonge journalisten de tools om op de hoogte te blijven en in leven te blijven.

'Gelukkig blijft de universiteit een veilige ruimte om te onderwijzen, te promoten en journalistiek te bedrijven met professionele normen', zei hij. “Ik oefen mijn vrijheid als hoogleraar uit en de universiteit heeft ook de neiging om netwerken met de media en journalisten te ondersteunen om professionele en veilige journalistiek te beoefenen. Opleiding, specialisatie journalistiek en netwerken universiteit-burger-media-journalisten helpen om het zelfstandiger en vrijer uit te oefenen”.

Een journalist bij ITESM legt beelden vast. (Met dank aan: Maria Del Carmen Fernández Chapou)

Die vrije en onafhankelijke stijl van journalistiek wordt nagestreefd en gevierd in Mexicaanse klaslokalen, maar blijft zeldzaam in het veld, vooral voor journalisten die net aan hun carrière beginnen.

Tenzij ze worden beschermd door een massamediabedrijf, een grote stad in de schijnwerpers, of het intellect en de veiligheid van geavanceerde digitale berichtgeving, vechten Mexicaanse journalisten vanaf de eerste dag vaak een zware strijd.

“Het klassieke journalistieke onderzoek in Mexico is een vorm van journalistiek die exclusief is voor een zeer kleine groep, over het algemeen geconcentreerd in de grote steden zoals de Mexico Stad en in mindere mate in Guadalajara en Monterey ', zegt Jan-Albert Hootsen, CPJ-vertegenwoordiger in Mexico.

“Jongere, minder geschoolde journalisten zijn veel vatbaarder voor de corrupte ontwikkelingen die in Mexico gangbaar zijn in die zin dat ze minder instrumenten hebben om mee te werken, ze hebben te maken met meer censuur en de veiligheidssituatie is veel minder gunstig voor journalisten dan voor de journalisten die opgroeiden toen Mexico zo’n twintig jaar geleden openging.”

De 'openheid' die Hootsen beschrijft, was een reeks wetgevende vorderingen uit het begin van de 21e eeuw die een revolutie teweegbrachten in de Mexicaanse journalistiek en de toegang tot informatie over overheidsaangelegenheden. Een federale transparantiewet aangenomen in 2002 Het sloeg een gat in het overheidsgeheim, stelde deadlines vast voor informatieverzoeken en stelde een principe van 'maximale openbaarmaking' in.

Het monumentale standbeeld van José María Morelos in Janitzio, boven Michoacan, is een 40 meter hoog herdenkingsmonument gewijd aan de held van de onafhankelijkheid van Mexico. (Shutterstock)

Een decennium later, in 2012, De Mexicaanse regering heeft het beschermingsmechanisme voor mensenrechtenverdedigers en journalisten in het leven geroepen , met als doel een revolutie teweeg te brengen in de veiligheid van journalisten en een niveau van aandacht te eisen voor misdaden tegen hen. Dit lijkt een lovenswaardige vooruitgang. Maar bij nadere beschouwing worden de beperkingen en gebreken duidelijk.

Loopholes kunnen politieke partijen helpen om transparantievereisten te omzeilen. Het beschermingsmechanisme heeft vaak te lijden gehad van personeelsinkrimpingen en onderfinanciering . en de huidige President Andrés Manuel López Obrador, ondanks zijn beloften om de bescherming van journalisten te verbeteren , blijft openlijk kritiek uiten op de manier waarop de pers zijn regering behandelt.

Systeemstoringen en regeringsfalen zijn een grens-tot-grens probleem, en toch vormen ze slechts een deel van het probleem.'Verschillende complexiteiten die uniek zijn voor de 32 staten, verre van monolithisch, bedreigen journalisten in Mexico.

Terwijl in Mexico-Stad of Guadalajara een journalist zich misschien zorgen maakt over corrupte overheidsfunctionarissen, maken journalisten in meer geïsoleerde regio's - Hernández in Veracruz - zich meer zorgen over lokale politici of corrupte politieagenten. In noordelijke grensstaten zoals Tamaulipas De georganiseerde misdaad is de grootste bedreiging.

Ondertussen, landelijke gebieden in zuidelijke staten zoals Oaxaca of Chiapas , herbergen vaak eeuwenoude landconflicten en cultuuroorlogen die een veel grotere bedreiging vormen voor journalisten dan kartels of systematische corruptie.

Wat neerkomt op een groot aantal problemen waarmee Mexicaanse journalisten worden geconfronteerd - geweld, lage lonen, dalende schoolinschrijvingen, baanonzekerheid, incompetentie van de overheid - werkt ook als een motivatie voor hun voortdurende vooruitgang. Kortom, het is zinken of zwemmen.

Degenen die zwemmen leiden nu een nieuw tijdperk van persvrijheid in Mexico in, via een groot aantal NGO's, startups voor digitale rapportage, beurzen en internationaal gefinancierde initiatieven die werken aan het verbeteren van journalistieke vaardigheden in het licht van ongekende tegenspoed.

Alexandra Xanic , zoals veel Mexicaanse topjournalisten, heeft zijn werk uit de traditionele media verwijderd.

'In steeds meer delen van Mexico zagen we veel soorten verhalen die niet verteld konden worden,' herinnert Xanic zich, 'ofwel omdat de media-eigenaren niet langer bereid waren om verhalen te publiceren en journalisten te steunen, of gewoon omdat het te gevaarlijk.'

Een team van journalisten die studeren aan ITESM in Mexico, legt beelden vast. (Met dank aan: Maria Del Carmen Fernández Chapou))

Deze barricades hielpen bij het creëren van het vijfde element lab , een non-profit digitaal onderzoeksbureau opgericht door Xanic en drie collega's om 'onderzoeksrapportage aan te moedigen en uit te voeren die burgers machtiger maakt, de verantwoordelijkheid versterkt en helpt een eerlijkere en transparantere samenleving op te bouwen', aldus de pagina.

Xanisch — de enige Mexicaanse journalist die een Pulitzerprijs voor onderzoeksjournalistiek heeft gewonnen — kwamen naar voren zoals veel jonge journalisten; als journalist en radiopresentator, voor het grootstedelijke en regionale nieuws in Guadalajara, waar ze sinds haar 14e woonde.

Nu een veteraan in de sector, gaat ze jonge mensen helpen die op zoek zijn naar een carrière in de media. Leraar onderzoeksjournalistiek aan het Centrum voor Economisch Onderzoek en Onderwijs (CIDE) van Mexico-Stad , en heeft ook studenten in dienst om te helpen bij het onderhouden van Fifth Element-rapportage.

Hier kunnen ze beginnen te leren navigeren op een carrièrepad dat allesbehalve standaard is.

'De zekerheid van de crisis in de media betekent dat journalist zijn, in termen van inkomen, de slechtste beslissing is die je kunt nemen', zei Xanic lachend.

‘Is er een kans op een baan? Kan ik het grondig doen?’ Het is echt een trend die de kwaliteit van de informatie in gevaar brengt.”

Hoewel studenten vaak worden toegewezen om te helpen met webdesign of achtergrondonderzoek, is het ook cruciaal om ze te betrekken bij de eigenlijke briefing, om de realiteit over te brengen waarmee ze in het veld te maken zullen krijgen.

“Studenten betrekken bij echte onderzoeksprojecten met hun eigen verantwoordelijkheden is erg belangrijk”, vervolgt Xanic. 'Ze moeten leren om discretie en vertrouwelijkheid zeer serieus te nemen als ze beginnen.'

Maar waar kunnen deze mediaprofessionals terecht voor ondersteuning als ze vroeg in hun loopbaan hun school, opleiding of stage hebben afgerond?

Veel permanente educatieprogramma's voor loopbaanjournalisten in Mexico zijn gericht op gebieden waar: pers vrijheid staat minder onder druk, terwijl mediaprofessionals in meer geïsoleerde gebieden nog steeds geen ondersteuningssystemen hebben. Een uniek programma, getiteld Pers en Democratie (PRENDE) , wil dat corrigeren.

Maria del Carmen Fernández Chapou, een professor in de afdeling Creatieve Industrie van ITESM, lacht om een ​​foto (met dank aan: Maria del Carmen Fernández Chapou)

Opgericht in 2004 als een beurs voor mediaprofessionals in het midden van hun carrière in heel Mexico, is het curriculum ontworpen om deelnemers te helpen bij het navigeren door bedreigingen, hun vaardigheden te behouden en een samenwerkingsnetwerk op te bouwen van mensen met gelijkgestemden.

Juan Larrosa Fuentes, universitair hoofddocent en onderzoeker bij de afdeling socioculturele studies aan de ITESO Universiteit van Guadalajara , helpen bij het coördineren van het programma. Hij zegt dat het is ontworpen om een ​​sfeer van conversatie te cultiveren, iets waar veel Mexicaanse journalisten, vanwege de dagelijkse intensiteit van het werk, misschien geen tijd naar hebben om naar te zoeken.
anders.

'Ik denk dat het een ruimte is om ze een pauze te geven, zoals, nou ja, je gaat je dagelijkse routine stoppen en gewoon kalmeren,' zei Fuentes. 'Begin verschillende dingen te lezen, ontmoet verschillende mensen en denk gewoon na over wat je doet en waarom je het doet.' Toch geeft Fuentes toe dat programma's zoals PRENDE tot nu toe alleen kunnen helpen. Journalisten aarzelen misschien om steun te zoeken bij anderen in hun vakgebied, en zonder een bedrijfscultuur die zelfreflectie en zelfhulp ondersteunt, kunnen de effecten van isolatie worden verergerd.

Xanic en Fuentes hebben het helpen van andere verslaggevers om 'on the fly' te leren een onderdeel van hun eigen journalistieke missie gemaakt. Maar die verslaggevers moeten ergens beginnen.

Voor leraren zoals Chapou van ITESM, die prestigieuze erkenning heeft gekregen voor zijn onderzoeksjournalistiek en opiniestukken, is de kans om de volgende generatie waarheidszoekers op het niveau te verzorgen een veel grotere prijs.

'Als loopbaandirecteur en docent journalistiek heb ik het geluk gehad om afgestudeerden te zien slagen, die serieuze, nuttige en toegewijde journalistiek bedrijven', zei Chapou. “Ik heb studenten gezien die journalistieke prijzen hebben gewonnen, die hun eigen journalistieke bedrijven behoorlijk succesvol hebben opgericht... Ik heb oud-studenten zien terugkeren naar de universiteit om de nieuwe generaties verder op te leiden. Al deze gevallen zijn degenen die... me hebben doen zeggen dat journalistiek de moeite waard is.'

'Op dezelfde manier', vervolgde hij, 'zijn er steeds meer manieren en middelen ontworpen om journalisten te beschermen die deze kwetsbare verhalen behandelen, en de inspanningen van netwerken van nationale en internationale journalisten leveren bewonderenswaardig werk. Dit is de moeite waard om te zien.”

Een man spreekt met verslaggevers in de buurt van Bavispe, in de staat Sonora, Mexico, zondag 12 januari 2020. (AP Photo/Christian Chavez)

Geen enkele wet zal op magische wijze het probleem oplossen van: straffeloosheid in gevallen van vermoorde Mexicaanse journalisten . Geen enkele stimulans van scholen zou studenten kunnen aantrekken met snelheden die voldoende zijn om geblindeerde journalistieke programma's nieuw leven in te blazen. Rekenen op de overheid of het onderwijssysteem om de dag te redden, zoals Hootsen van CPJ zegt, zou 'te optimistisch' zijn.

Om de hiaten op te vullen die zijn ontstaan ​​door dode verslaggevers en ongeïnteresseerde studenten, is een collectieve opstand van mediaprofessionals nodig - aangemoedigd door technologieën, verbeterde toegang tot informatie en een onbuigzame behoefte aan meer publieke verantwoording - om journalistieke evolutie mogelijk te maken.

'We hebben tegenwoordig een hoog opgeleide generatie van intense en gepassioneerde journalisten in de industrie, in een tijd waarin we meer informatie beschikbaar hebben dan ooit tevoren', zegt Xanic. “Deze kans moeten we benutten. We hebben zo lang zoveel gedaan met zo weinig, en wat we nu hebben is ongelooflijk.'

Onder leiding van deze enthousiaste en opgeleide journalisten hebben onafhankelijke verkooppunten zoals Quinto Element een nieuw tijdperk van onderzoeksrapportage en waarheidsvinding in Mexico ingeluid. Nu, zegt Xanic, komt er meer hulp uit onverwachte hoeken.

'We zien steeds meer spannende initiatieven van onafhankelijke organisaties', zegt Xanic. “Maar we zien ook grote mediabedrijven die echt willen samenwerken, wat verrassend is. De samenwerking verandert het medialandschap in Mexico en beweegt dingen in nieuwe richtingen. Dat vind ik heel inspirerend.'

Terwijl coalities in Mexico de weg vooruit blijken te zijn, komt er ook hulp vanuit het noorden van de grens tussen de VS en Mexico. het centrum voor Border and Global Journalism (CBGJ) aan de Universiteit van Arizona doet uitgebreid onderzoek naar de media-industrie in Mexico, maar gaat ook een stap verder: het bevorderen van samenwerking tussen jonge journalisten aan beide kanten van de grens.

Studenten journalistiek van de Universiteit van Arizona testen hun apparatuur in Nogales, Sonora, Mexico, met de zuidelijke grensmuur op de achtergrond. De leerlingen zitten in een klas die zich langs de grens meldt; verhalen uit de klas worden vaak gepubliceerd in professionele media. (Met dank aan: Celeste Bustamante)

We hebben een netwerk gemaakt met de naam Grensjournalistiek netwerk van ongeveer 15 academische instellingen, waarbij projecten met grensoverschrijdingen van onze studenten betrokken zijn”, zegt Dr. Celeste González de Bustamante, hoofddirecteur van CBGJ. 'Water is een groot probleem, milieukwesties, sociale rechtvaardigheidskwesties - er zijn veel problemen die beide zijden van de grens raken en die we kunnen behandelen.'

De motivatie om deze verhalen te vertellen is essentieel, maar niet genoeg om de echte vooruitgang van de journalistiek in Mexico te ondersteunen. Een aanhoudende reeks vermoorde verslaggevers, schoolsluitingen en grimmige berichtgeving over de staat van persvrijheid kunnen gemakkelijk een duister beeld schetsen.

'Een deel van het probleem is al dit geweld en al deze problemen zijn fragmentarisch', voegt Jeannine Relly, directeur van wereldwijde initiatieven voor CBGJ, toe. “Wie wil er uit? Wie wil er communiceren? Dus dit soort samenvloeiingen van journalisten en hen bij elkaar brengen heeft het vak geholpen. Ze komen veel meer naar elkaar toe dan voorheen.”

De passie voor het zoeken naar de waarheid drijft Mexicaanse journalisten om naar aanwijzingen te zoeken en deadlines te halen. Maar samenwerking, veerkracht en kameraadschap houden de journalistiek in Mexico - en journalisten zelf - in leven.

Dit rapport is tot stand gekomen als onderdeel van: Poynter-Koch Media en Journalistiek Fellowship .

Claudia Maria Alvarado vertaalde dit artikel van het Engels naar het Spaans. U kunt contact met haar opnemen via de e-mail cmag.pro@gmail.com.

Ashley Hopko is een verslaggever voor het Local News Now-team, gevestigd in Arlington, Virginia. U kunt contact met haar opnemen via ashleyhopko@gmail.com.

Christina Ausley is een redactieassistent en verslaggever voor de Seattle P-I. Ze is te bereiken via christina.ausley@seattlepi.com.

Henry Brechter is de hoofdredacteur van AllSides.com. Je kunt hem e-mailen op henry@allsides.com.​