Factcheckers staan ​​Maria Ressa, Santos Jr. en Rappler bij na uitspraak Filippijnse rechtbank

Rappler CEO en uitvoerend redacteur Maria Ressa, midden, gebaren naast voormalig Rappler-verslaggever Reynaldo Santos Jr., vertrokken, tijdens een persconferentie in Manilla, Filippijnen, op 15 juni 2020. Ze werden veroordeeld wegens smaad en veroordeeld tot gevangenisstraf in een besluit genaamd een grote klap voor de persvrijheid. (AP Foto/Aaron Favila)

Factcheckers reageerden met een mengeling van woede en vastberadenheid op de veroordeling van Maria Ressa, Rappler's CEO en uitvoerend directeur, en voormalig onderzoeker-schrijver Rey Santos Jr., in een zaak van cyberlibel die de persvrijheid in Azië bedreigt.

Sinds 2017 is Rappler een geverifieerde ondertekenaar van de International Fact-Checking Network Code of Principles en wordt hij beschouwd als een gerespecteerde organisatie in de fact-checking-gemeenschap, die onpartijdige artikelen publiceert met transparantie en grondige methodologie.

Op zondagavond (maandagochtend, in de Filippijnen) heeft de directeur van het IFCN, Baybars Orsek, getweet dat de fact-checking-gemeenschap 'bij onze collega's en vrienden bij @rapplerdotcom zal staan ​​​​in hun strijd voor verantwoording en democratie.'

Hij zei ook dat Maria Ressa 'een' echte held ” voor het werk dat ze heeft gedaan en benadrukte dat “haar zaak een bewijs is van de noodzaak van solidariteit tussen voorstanders van democratie en persvrijheid.”

Orsek voegde toe: Terwijl zij “en anderen worden berecht in politiek gemotiveerde ‘rechtbanken’, zullen repressieve leiders en regimes worden berecht in de geweten van de geschiedenis .”

Direct nadat de rechtbank in de Filipijnen het vonnis had uitgesproken, begon de factcheckende gemeenschap over de hele wereld te reageren.

Gemma Mendoza, hoofd onderzoek en strategie bij Rappler, vertelde de IFCN dat het feit dat Ressa en Santos Jr. mogelijk worden gearresteerd (ze kunnen nog steeds in beroep gaan) haar organisatie er niet van zal weerhouden om haar fact-checking en journalistieke werk voort te zetten.

“Zoals Maria altijd zegt, we erkennen onze angsten, maar we zullen onze lijn vasthouden. Er staan ​​hier grotere dingen op het spel, en we kunnen het ons niet veroorloven te aarzelen', schreef ze.

#Holdtheline begon van de ene op de andere dag trending op Twitter. Volgens Tweetbereik 's gratis tool, in slechts 8 minuten, het bereikte meer dan 90.000 Twitter-accounts. #DefendPressFreedom , dat ook door de supporters van Ressa wordt gebruikt, bereikte meer dan 48.000 profielen in 3 minuten .

Peter Cunliff-Jones, senior adviseur van IFCN, zei dat dit vonnis de factcheckers niet mag intimideren.

'Dit is iets dat we moeten roepen, en ons moeten verzetten, maar ons niet laten intimideren', schreef hij. “Deze actie lijkt niet alleen bedoeld om hen (Rappler’s team) te intimideren, maar ook al diegenen in de Filippijnen die onthullen wat de autoriteiten te verbergen hebben.”

Factcheckers in andere regio's spraken hun ongenoegen uit over de mogelijke impact van het vonnis wegens smaad.

'Dit incident kan een huiveringwekkend effect hebben, niet alleen op factcheckers in de Filippijnen, maar ook op anderen wiens taak het is om het publiek en meer wereldwijd te informeren in landen met controversiële wetten die nepnieuws online reguleren', schreef Tamar Kintsurashvili, uitvoerend directeur van de Media Development Foundation in Georgië. Ze beriep zich op het geval van a Deense man die in Maleisië werd berecht en veroordeeld op grond van de 'nepnieuwswet' van dat land.

Eric Mugendi, hoofdredacteur van de Oost-Afrikaanse factcheckorganisatie PesaCheck, deelde een voorbeeld uit Tanzania waar de overheid de factcheckers hard heeft aangepakt.

'Deze acties hebben er op hun beurt toe geleid dat we ons niet meer concentreren op het controleren van wat de overheid doet en meer algemene feiten controleren', schreef hij in een e-mail aan de IFCN.

Omgekeerd zei hij dat de zaak van Ressa een eye-opener kan zijn.

'Maria's voorbeeld van hoe ze is gegroeid en Rappler heeft geleid tot waar het nu is, zal waarschijnlijk diegenen inspireren die elders fact-checking-initiatieven willen opzetten,' zei hij. “Misschien zien we ook hernieuwde interesse in de Initiatief voor juridische ondersteuning van fact-Checkers , vooral in landen waar gerechtelijke stappen kunnen worden ondernomen tegen factcheckers.”

Dat initiatief is een samenwerking tussen de IFCN, de Reporters Committee for Freedom of the Press , en het Media Legal Defense Initiative dat gratis juridisch advies biedt en factcheckers koppelt aan pro bono vertegenwoordiging. Het is gemaakt in 2018 en is beschikbaar voor elke factchecker die juridisch advies nodig heeft.

Mendoza van Rappler erkende dat bepaalde regeringen worden bedreigd door het werk van factcheckers en willen dit het zwijgen opleggen, maar ze zei dat factcheckers evenzeer vastbesloten moeten zijn om niet het zwijgen opgelegd te worden.

“We kunnen het ons niet veroorloven om de waarheid of feiten te laten verliezen. De gevolgen voor democratieën en voor samenlevingen in het algemeen zijn te verschrikkelijk om over na te denken', zei ze.

De National Union of Journalists of the Philippines zei dat het vonnis van maandag 'in feite de vrijheid van meningsuiting en van de pers doodt'.

'Dit is een donkere dag, niet alleen voor de onafhankelijke Filippijnse media, maar voor alle Filippino's', aldus de groep The New York Times . “Maar we laten ons niet gek maken. We zullen ons blijven verzetten tegen alle pogingen om onze vrijheden te onderdrukken.”

De Foreign Correspondents Association of the Philippines (FOCAP) beschreef de laatste ontwikkeling als 'een dreigende klap voor de persvrijheid'.

Ressa en Santos Jr. werden schuldig bevonden aan smaad voor een artikel over: Wilfred Kengo , de CEO van een mijnbouwbedrijf genaamd Century Peak Holdings Corp. Volgens de rapportage van Rappler had Keng banden met illegale drugs en mensenhandel en had hij ook een auto uitgeleend aan een hoogste rechter.

Volgens Rappler , werd het omstreden artikel gepubliceerd op 29 mei 2012. De Filippijnse cybercriminaliteitswet werd maanden later, op 12 september 2012, van kracht.

Net als in andere landen kunnen strafwetten niet met terugwerkende kracht worden toegepast.

Rappler corrigeerde echter een typografische fout op 19 februari 2014, waarbij hij de verkeerd gespelde 'evation' te laat ontdekte en veranderde in 'evasion'. Er zijn geen andere wijzigingen aangebracht in het artikel.

Bij het aanklagen van Rappler, Ressa en Santos noemden advocaten het corrigeren van de fout een herpublicatie en zeiden dat de cybercriminaliteitswet nu van toepassing zou kunnen zijn.

Ressa ontkende de beschuldigingen en beweerde dat ze politiek gemotiveerd waren. Maar de president en zijn aanhangers hebben haar en haar site ervan beschuldigd nepnieuws te melden.

Maria Ressa is de meest prominente journalist van de Filipijnen. In 2018 werd ze beschouwd als Persoon van het Jaar door Time magazine voor haar werk tegen desinformatie en voor haar onderzoeksrapport over president Rodrigo Duterte.

Volgens The New York Times , is ze beschuldigd van fraude, belastingontduiking en het ontvangen van geld van de Central Intelligence Agency. Ze is twee keer gearresteerd en acht keer op borgtocht vrijgelaten.

Tijdens een persconferentie na het vonnis drong Ressa er bij Filippino's en leden van de pers op aan om ondanks de Rappler-aanvallen vol te houden.

“We zijn bedoeld als een waarschuwend verhaal. We zijn bedoeld om je bang te maken', zei ze. 'Wees niet bang.'

Harrison Mantas is een verslaggever voor het International Fact-Checking Network over feitencontrole en verkeerde informatie. Bereik hem op e-mail of op Twitter op @HarrisonMantas

Cristina Tardáguila is de associate director van het International Fact-Checking Network en de oprichter van Agência Lupa. Ze is te bereiken via e-mail.